Οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν μια σύνθετη και ανησυχητική πραγματικότητα που επηρεάζει ολοένα και περισσότερους νέους. Πρόκειται για σοβαρές ψυχικές διαταραχές που σχετίζονται με την ακραία ενασχόληση με το βάρος και την εικόνα του σώματος, οδηγώντας σε ανθυγιεινές και επικίνδυνες διατροφικές συμπεριφορές. Οι πιο συχνές διαταραχές είναι η ψυχογενής ανορεξία, η ψυχογενής βουλιμία και η επεισοδιακή υπερφαγία. Αυτές οι καταστάσεις δεν αφορούν απλώς την τροφή, αλλά συνδέονται με βαθύτερα ψυχολογικά ζητήματα, όπως το άγχος, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η κοινωνική πίεση.

Ως γονείς, είναι κρίσιμο να γνωρίζετε τα σημάδια που μπορεί να δείχνουν ότι το παιδί σας έχει αναπτύξει ανθυγιεινή σχέση με το φαγητό, καθώς και να κατανοήσετε τις αιτίες που οδηγούν σε αυτές τις διαταραχές. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να είναι καθοριστική για την ψυχική και σωματική υγεία του παιδιού σας.

Τι Είναι οι Διατροφικές Διαταραχές;

Οι διατροφικές διαταραχές είναι σοβαρές διαταραχές της διατροφικής συμπεριφοράς, που μπορεί να περιλαμβάνουν ακραία μείωση ή αύξηση στην κατανάλωση τροφής, υπερβολικό φόβο για την αύξηση βάρους και ψυχαναγκαστική ενασχόληση με τη σωματική εικόνα.

• Ψυχογενής ανορεξία: Το άτομο μειώνει δραστικά την πρόσληψη τροφής, αποφεύγει να τρώει ακόμα και όταν πεινά και έχει έντονο φόβο να πάρει βάρος.
• Ψυχογενής βουλιμία: Περιλαμβάνει επεισόδια υπερφαγίας, ακολουθούμενα από αντισταθμιστικές συμπεριφορές, όπως εμετούς ή υπερβολική άσκηση.
• Διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας: Το άτομο καταναλώνει μεγάλες ποσότητες τροφής χωρίς να ελέγχει την πρόσληψη, συνήθως ως αντίδραση στο άγχος ή σε έντονα συναισθήματα.

Αυτές οι διαταραχές έχουν σοβαρές συνέπειες στη σωματική και ψυχική υγεία, καθώς μπορούν να οδηγήσουν σε καρδιακά προβλήματα, ορμονικές διαταραχές, υποσιτισμό ή και κοινωνική απομόνωση.

Ποια Είναι τα Σημάδια που Πρέπει να Προσέξουν οι Γονείς;

Οι γονείς μπορούν να εντοπίσουν ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι το παιδί τους ενδέχεται να αντιμετωπίζει πρόβλημα με τη διατροφή του. Κάποια από τα πιο συνηθισμένα προειδοποιητικά σημάδια είναι:

• Απότομη ή ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Απόρριψη συγκεκριμένων τροφών ή εμμονή με «υγιεινή διατροφή»
• Υπερβολική ενασχόληση με θερμίδες και διατροφικές ετικέτες
• Έντονη ανησυχία για το βάρος και την εικόνα του σώματος
• Συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα μετά τα γεύματα
• Απόσυρση από κοινωνικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν φαγητό
• Αλλαγές στη διάθεση, αυξημένο στρες ή καταθλιπτικά συμπτώματα

Τι Οδηγεί ένα Παιδί σε Διατροφική Διαταραχή;

Η εμφάνιση μιας διατροφικής διαταραχής δεν είναι τυχαία, αλλά συνδέεται με ένα συνδυασμό ψυχολογικών, κοινωνικών και βιολογικών παραγόντων:

• Ψυχολογικοί παράγοντες: Τα παιδιά που εμφανίζουν έντονη τελειομανία, χαμηλή αυτοεκτίμηση και άγχος είναι πιο ευάλωτα.
• Κοινωνική πίεση και πρότυπα ομορφιάς: Οι εικόνες που προβάλλουν τα μέσα ενημέρωσης ενισχύουν την ιδέα ότι το αδύνατο σώμα είναι το μόνο αποδεκτό.
• Οικογενειακές δυναμικές: Σε οικογένειες με έντονες πιέσεις ή συγκρούσεις, τα παιδιά μπορεί να στραφούν στη διατροφή ως μέσο ελέγχου.
• Βιολογικοί παράγοντες: Έρευνες δείχνουν ότι η κληρονομικότητα μπορεί να παίζει ρόλο στην ανάπτυξη αυτών των διαταραχών.

Πώς Μπορείτε να Βοηθήσετε το Παιδί σας;

Ως γονείς, έχετε έναν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών. Κάποια βασικά βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε είναι:

✔ Δώστε το σωστό παράδειγμα. Αποφύγετε τα σχόλια για το βάρος ή τις δίαιτες στο σπίτι. Μιλήστε για την υγεία και τη σωστή διατροφή, όχι για την εξωτερική εμφάνιση.

✔ Δείξτε ενδιαφέρον για τα συναισθήματα του παιδιού σας. Ρωτήστε το πώς νιώθει και ακούστε χωρίς κριτική.

✔ Ενθαρρύνετε μια θετική εικόνα σώματος. Υπενθυμίστε στο παιδί σας ότι η αξίατου δεν καθορίζεται από το βάρος ή την εξωτερική του εμφάνιση.

✔ Παρατηρήστε τυχόν αλλαγές στη συμπεριφορά του. Αν παρατηρήσετε κάτι ανησυχητικό, μην το αγνοήσετε. Μιλήστε με το παιδί σας και αναζητήστε βοήθεια από ειδικούς.

✔ Αναζητήστε επαγγελματική υποστήριξη. Αν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας αντιμετωπίζει διατροφική διαταραχή, συμβουλευτείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Η έγκαιρη διάγνωση αυξάνει τις πιθανότητες ανάρρωσης.

Συμπέρασμα

Οι διατροφικές διαταραχές είναι μια πραγματικότητα που μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε παιδί, ανεξαρτήτως ηλικίας ή φύλου. Ως γονείς, είναι σημαντικό να είστε ενήμεροι, να προσέχετε τις αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού σας και να παρέχετε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον. Η αγάπη, η κατανόηση και η έγκαιρη παρέμβαση μπορούν να βοηθήσουν το παιδί σας να αναπτύξει μια υγιή σχέση με το φαγητό και με τον εαυτό του.

Γράφει για τη Λογο-Τεχνία:

Σωτηρία Σταυρακούδη

Ψυχολόγος

MSc Βιοϊατρικών Επιστημών & Αγωγής στην Πρώιμη παιδική Ηλικία

Βιβλιογραφία

American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). Washington DC: American Psychiatric Association.

Freud, A. (1948). The psychoanalytic study of infantile feeding disturbances. Psychoanalytic Study of the Child, 2, 119-132.

Garrido, C., Abad-Fernandez, M.,  Tuyishime , M., Pollara, J., Ferrari, G., Soriano- Sarabia, N., & Margolis, D.   (2018). Interleukin-15-Stimulated Natural Killer Cells Clear HIV-1-Infected Cells Following Latency Reversal Ex Vivo. J Virol., 29(12). doi: 10.1128/JVI.00235-18.

Gonzalez, M., Salzano, F., Azevedo, A., Lopez, AC., Baise, M., & Cordas Taki, A. (2020). Eating disorders and personality disorders in women. Women’s Mental Health. 175-189

World Health Organization (2005). Gender in mental health research. Geneva: World Health Organization.