Η επίδραση των μόνιτορ στην ανάπτυξη του παιδιού

Η επίδραση των μόνιτορ στην ανάπτυξη του παιδιού

Η επίδραση των μόνιτορ στην ανάπτυξη τιυ παιδιού
Η επίδραση των μόνιτορ στην ανάπτυξη τιυ παιδιού

Η τεχνολογία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Ξοδεύουμε μεγάλο μέρος της καθημερινότητας μας, με τα μάτια στραμμένα στην οθόνη του υπολογιστή, του κινητού ή του tablet. Για πολλούς από εμάς, πλέον, είναι δύσκολο να φανταστούμε τη ζωή μας χωρίς αυτά. Είναι το σύγχρονο μέσο για να ψάξουμε πληροφορίες, να παρακολουθήσουμε τις αγαπημένες μας εκπομπές και να ακούσουμε μουσική. Και καθώς η τεχνολογία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας, κατ’ επέκταση γίνεται και κομμάτι της ζωής των παιδιών μας.

Συχνό φαινόμενο αποτελεί η εικόνα παιδιών δύο ή τριών ετών, να κρατούν ένα κινητό μπροστά τους είτε είναι στο εστιατόριο, είτε στο κατάστημα, είτε στο αυτοκίνητο. Είναι ήσυχα και δεν ενοχλούν τους ενήλικες. Συνήθως ακούμε να λένε λίγες λέξεις στα αγγλικά και εκεί περιορίζεται η λεκτική τους επικοινωνία. Στην προσπάθεια να τους αποσπάσουν τη συσκευή από τα χέρια θα ακολουθήσει σοβαρή και θορυβώδης διαμάχη, η οποία συνοδεύεται από πολλά δάκρυα. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «electronic screen syndrome».

Τα παιδιά αυτά είναι εκτεθειμένα μπροστά στην οθόνη από την παιδική τους ηλικία. Οι γονείς συχνά αναφέρουν ότι χρησιμοποιούν την τηλεόραση, πρώτον για να  εξασφαλίσουν λίγο χρόνο για τον εαυτό τους και δεύτερον, μέσα από τα εκπαιδευτικά βίντεο που τους προβάλλουν, πιστεύουν ότι αναπτύσσουν ορισμένες δεξιότητες καθημερινής ζωής ή και εξοικείωση με την πολυπόθητη ξένη γλώσσα.

Τα παιδιά είναι άμεσα εξαρτώμενα, σε μεγάλο βαθμό, από τη μέριμνα και προσοχή των γονιών τους. Η ανάγκη για προστασία και έλεγχο των παιδικών δραστηριοτήτων καλύπτουν σχεδόν όλη τη καθημερινότητα των γονιών. Η σωματική εξάντληση, οδηγεί στην ανάγκη για υψηλή συγκέντρωση της προσοχής ως προς την ασφάλεια των παιδιών. Η υψηλότερη συγκέντρωση της προσοχής μειώνει το όριο αντοχής τους όπου εκείνη τη στιγμή οι περισσότεροι γονείς «εγκαταλείπουν» και εμφανίζουν τα πολυπόθητα μέσα. Βραχυπρόθεσμα αυτό μπορεί να είναι αποτελεσματικό, αλλά μακροπρόθεσμα – θα δυσκολέψει αρκετά την ανάπτυξη του παιδιού σας.

Πώς αναπτύσσεται το μυαλό ενός παιδιού;

Η ανάπτυξη του εγκεφάλου των παιδιών αρχίζει από τη στιγμή της σύλληψης. Πολύ σύντομα είναι σε θέση να λειτουργεί και να ελέγχει τις δραστηριότητες του οργανισμού. Μια βασική λειτουργία του εγκεφάλου μετά τη γέννηση είναι η κατανόηση και η αποδοχή των ερεθισμάτων του περιβάλλοντα χώρου τους, όπου σιγά- σιγά τα παιδιά θα αναπτύξουν συμβατές αντιδράσεις σχετικά με τα ερεθίσματα αυτά. Η όσφρηση, η ακοή και η αφή είναι οι πιο ανεπτυγμένες αισθήσεις, στις οποίες στηρίζεται το παιδί για να προσανατολιστεί και να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον.

Αργότερα, στη θαλπωρή του σπιτιού, το παιδί με χαρά εξετάζει τα παιχνίδια πάνω από το κρεβάτι ή τη κουδουνίστρα την οποία του προσφέρουμε. Παρά το γεγονός ότι η όραση είναι λιγότερο ανεπτυγμένη κατά τη γέννηση σε σχέση με τις υπόλοιπες αισθήσεις, στην ηλικία των 5 μηνών γίνεται κινητήριος δύναμη για το παιδί. Αυτό που αποτυπώνει βλεμματικά είναι πάντα πιο ισχυρό από μια πληροφορία που θα δεχτεί με άλλη αισθητηριακή οδό.

Στην ηλικία του ενός έτους, τα παιδιά έχουν κάποια ελευθερία κινήσεων, λένε λίγα λόγια, όλες οι αισθήσεις του παιδιού λειτουργούν πλέον αρμονικά. Το παιδί εισέρχεται στην περίοδο της εξερεύνησης του κόσμου γύρω του, χωρίς όμως να έχει αναπτυχθεί πλήρως η εγκεφαλική λειτουργία.

Όταν σε αυτή την εξαιρετικά ευαίσθητη περίοδο προσφέρουμε στο παιδί «Κινούμενες Εικόνες» θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι είναι ένα τεράστιο κίνητρο για τον εγκέφαλό του παιδιού, δυστυχώς με αρνητική επιρροή.

24 καρέ το δευτερόλεπτο ισούνται με 24 ανοιγοκλεισίματα των ματιών ανά δευτερόλεπτο. Ένα βίντεο δηλαδή, με διάρκεια δέκα λεπτά ισοδυναμεί με 14.400 ανοιγοκλεισιματα των ματιών. Ο παιδικός εγκέφαλος δεν μπορεί να επεξεργαστεί ένα τέτοιο όγκο πληροφοριών.

Μετά από μελέτες οι οποίες έχουν γίνει πάνω στην ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου σε πρώιμα στάδια, δείχνουν σοβαρές επιπλοκές στη δομή και τη λειτουργία του, έπειτα από συνεχόμενη έκθεση στην ηλεκτρονική οθόνη.

Πολλά από τα παιδιά που παρακολουθούν εκτεταμένα τηλεόραση παρουσιάζουν καθυστέρηση λόγου και δυσκολίες στη γλωσσική ανάπτυξη. Ένα παιδί στην ηλικία των τριών θα πρέπει να μπορεί να εκφραστεί με αρκετή σαφήνεια, ώστε να μπορούν να το καταλαβαίνουν και οι άνθρωποι εκτός του στενού οικογενειακού κύκλου.

Ποια είναι τελικά τα αποτελέσματα των παραπάνω πράξεων;

Με λίγα λόγια, τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι η ανεξέλεγκτη έκθεση των παιδιών στην οθόνη της τηλεόρασης/ tablet/ κινητό τηλέφωνο/βίντεοπαιχνίδια κτλ επηρεάζουν:

  • την ικανότητα του παιδιού να επεξεργάζεται πληροφορίες
  • να χρησιμοποιεί αυτά που έχει μάθει λειτουργικά
  • την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων
  • την δημιουργία φιλίας
  • την ένταξη του στο παιχνίδι με τους συνομηλίκους
  • την ανάπτυξη του λόγου
  • την συγκέντρωση προσοχής
  • την πλήρη ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων

Υψηλό το τίμημα για κάποιες ώρες ηρεμίας, δεν νομίζετε;

Τι μπορείτε να κάνετε;

  • Κατ’ αρχήν θα πρέπει να γνωρίζετε πως θα είναι δύσκολο να αποσύρετε την οθόνη του tablet από τα χέρια του παιδιού σας απότομα, γι’ αυτό θα πρέπει να ξεκινήσετε σταδιακά. Βάλτε βασικούς κανόνες, αρχικά θέστε ένα χρονικό όριο που μπορεί να το χρησιμοποιεί. Εάν πρόκειται για ένα παιδί κάτω των 5 ετών, τότε ορίστε ως μέγιστο χρόνο την μισή ώρα ημερησίως.
  • Επιδιώξτε την ένταξη του παιδιού σε ομαδικές δραστηριότητες, όπως μουσική, θέατρο, ζωγραφική και ομαδικά οικογενειακά παιχνίδια. Κάθε παιδί χρειάζεται να περνά ποιοτικό χρόνο με την οικογένεια του. Με τον τρόπο αυτό δε θα έχει την ευκαιρία να κάνει χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών.
  • Στο στάδιο αυτό θα πρέπει να αποφύγουμε την κοινή συνεύρεση με οικογένειες οι οποίες καταναλώνουν αρκετό χρόνο βλέποντας τηλεόραση ή παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Τα παιδιά είναι σαν το πηλό. Εμείς είμαστε αυτοί που διαμορφώνουν τις ζωές τους. Δεν είναι μόνο υποχρέωση μας να τα μεγαλώσουμε και να τους προσφέρουμε τα «βασικά», αλλά και την ευκαιρία να θέσουν τα θεμέλια για το μέλλον τους.

Μισή ώρα μπροστά στη τηλεόραση μπορεί να σας φαίνεται ακίνδυνο, αλλά στην ουσία ελλοχεύουν οι κίνδυνοι που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Το πλυντήριο ρούχων μπορεί να περιμένει, το μαγείρεμα επίσης, αλλά το παιδί μας ΟΧΙ. Γνωρίζουμε πως είναι δύσκολο να βρεθεί μια ισορροπία μεταξύ των υποχρεώσεων και της προσωπικής μας ζωής, όταν όμως έχετε ένα μικρό παιδί επιβάλλεται.

Τα τρία πρώτα χρόνια είναι εξαιρετικά πολύτιμα για την ανάπτυξη του παιδιού μας η οποία δεν επαναλαμβάνεται ποτέ στην ανθρώπινη ανάπτυξη. Μη το ξεχνάτε!

Γράφει για τη Λογο-Τεχνία,

Γκόσσεφ Γιώργος, Λογοπαιδικός

MSc Επικοινωνιακές Διαταραχές της Ανάπτυξης

Βιβλιογραφία:
• ΙβελίναΑλεξάνδροβα (www.logopedika.eu)
• https://www.psychologytoday.com/blo…
• Glow-Παιδιά-Εθισμός-αεροπειρατεία-Kids .Dong, Guangheng, Elise E Devito,
Xiaoxia Du, and Zhuoya Cui. “Impaired Inhibitory Control in ‘Internet Addiction
Disorder’: A Functional Magnetic Resonance Imaging Study.” PsychiatryResearch
203, no. 2–3 (September 2012): 153–158.